D’aontaigh an rialtas inniu le comh-mholadh ón Aire Dlí agus Cirt, Helen McEntee, agus ón Aire Gnóthaí Eachtracha, Simon Coveney, d’Éirinn leas a bhaint as an rogha chun oibriú Chomhaontú Chomhairle na hEorpa ar Dhíothú Víosaí do Dhídeanaithe (Comhairle na hEorpa) a chur ar fionraí go sealadach ar feadh tréimhse 12 mhí.
Eisíonn tíortha sínithe an chomhaontaithe seo Doiciméid Taistil Choinbhinsiúin do dhídeanaithe, a cheadaíonn do shealbhóirí doiciméad den sórt sin taisteal go dtí tíortha sínitheacha eile gan víosa nó imréiteach roimh ré más le haghaidh cuairte 3 mhí ar a mhéad amháin cuspóir an turais.
Baineann an díolúine víosa le sealbhóirí Doiciméad Taistil Choinbhinsiúin arna eisiúint ag an mBeilg, Poblacht na Seice, an Danmhairg, an Fhionlainn, an Ghearmáin, an Ungáir, an Íoslainn, an Iodáil, Lichtinstéin, Lucsamburg, Málta, an Ísiltír, an Iorua, an Pholainn, an Phortaingéil, an Rómáin, Poblacht na Slóvaice, an Spáinn, an tSualainn, nó an Eilvéis.
Ceadaíonn Airteagal 7 den Chomhaontú feidhmiú an Chomhaontaithe a fhionraí. Tiocfaidh an fionraí i bhfeidhm ó mheán lae amárach, Dé Máirt 19 Iúil 2022.
Níl aon tionchar ag an gcinneadh seo ar na socruithe saorthaisteal víosa do náisiúnaigh na hÚcráine a tugadh isteach an 25 Feabhra mar fhreagra ar an gcogadh san Úcráin. Beidh dídeanaithe a bhfuil Doiciméid Taistil Choinbhinsiúin acu fós in ann taisteal go hÉirinn ach beidh orthu iarratas a dhéanamh ar víosa faoi shocruithe caighdeánacha.
D'aontaigh an rialtas le fionraí sealadach chun sláine na gcóras inimirce agus Cosanta Idirnáisiúnta a chosaint. Tá an Oifig um Chosaint Idirnáisiúnta ag fáil iarratais ó roinnt daoine a bhfuil stádas dídeanaithe bronnta orthu cheana féin ag stáit eile.
Seiceálann an Oifig um Chosaint Idirnáisiúnta gach iarratasóir os cionn 14 bliana d’aois i gcoinne bhunachar sonraí Eurodac – bunachar sonraí an AE a stórálann méarloirg iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta nó daoine a thrasnaigh teorainn go mídhleathach. Úsáideann tíortha an AE é agus freisin an Iorua, an Íoslainn, Lichtinstéin agus an Eilvéis.
Cuireann Eurodac in iúl d’Éirinn má deonaíodh Cosaint Idirnáisiúnta don duine i mBallstát eile den AE. Ó Eanáir 2021 go dtí Eanáir 2022, fuair an IPO 760 fógra ar an mbonn go raibh an duine ina thairbhí de chosaint idirnáisiúnta i Stát eile.
As na 760 fógra sin, tháinig 479 nó 63% ó Bhallstáit an AE a bhfuil díolúine ó víosa ag tairbhithe na cosanta idirnáisiúnta. Baineann na 479 fógra sin le 7% de na 6,494 iarratas ar chosaint idirnáisiúnta sa tréimhse sin.
Ag labhairt dó i ndiaidh na Comh-Aireachta, dúirt an tAire McEntee:
“Ní cinneadh é seo a ghlac an rialtas go héadrom. Táimid tiomanta do sheasamh lenár n-oibleagáidí idirnáisiúnta agus AE i leith iarrthóirí tearmainn (iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta) agus dídeanaithe. Mar sin féin, i gcás ina bhfuil fianaise ann go bhféadfadh mí-úsáid a bhaint as córais den sórt sin, ní mór don rialtas gníomhú go tapa chun na rioscaí a mhaolú chun sláine ár gcórais inimirce agus cosanta idirnáisiúnta a chothabháil agus seasamh le muinín an phobail sna córais sin.
“Le míonna beaga anuas, tá sé feicthe againn go bhfuiltear ag baint leasa as an díolúine víosa dá bhforáiltear i gComhaontú Chomhairle na hEorpa, lena n-áirítear roinnt daoine a thagann isteach sa Stát agus a éilíonn cosaint idirnáisiúnta ina dhiaidh sin, in ainneoin go bhfuil an chosaint sin tugtha cheana féin ag stát Eorpach eile.
“Fionraí sealadach is ea oibriú an Chomhaontaithe agus déanfar athbhreithniú air i gceann bliana. Idir an dá linn, is féidir le sealbhóirí doiciméad taistil an Choinbhinsiúin ar mian leo taisteal go hÉirinn iarratas a dhéanamh ar víosa faoi shocruithe caighdeánacha víosa.”
Dúirt an tAire Coveney:
“Tá tiomantas na hÉireann do chosaint agus cúnamh a thabhairt dóibh siúd atá i ngátar, go háirithe iad siúd atá ag teitheadh ón gcogadh éagórach mídhleathach atá á dhéanamh ag an Rúis i gcoinne na hÚcráine, fós seasmhach.
“Cabhróidh an cinneadh a glacadh inniu le cosaint na nÚcránach, agus na náisiúnaigh eile, atá ag teitheadh ó choinbhleacht, toisc go laghdóidh sé minicíocht mhí-úsáide an chórais seo.
“Coinneoidh muid an cinneadh seo, atá sealadach ó thaobh nádúr, faoi athbhreithniú, agus tabharfaimid cuairt air arís 12 mhí ó anois.”
In Airteagal 7 den Chomhaontú Eorpach, foráiltear do pháirtithe sa chomhaontú é a chur ar fionraí go sealadach ar chúiseanna oird phoiblí, slándála nó sláinte poiblí. Chuir an Fhrainc oibriú an Chomhaontaithe ar fionraí i 1986 agus an RA i 2003 ar chúiseanna comhchosúla.
Cuirfear fionraí sealadach na hÉireann ar an gComhaontú in iúl do Chomhairle na hEorpa agus déanfaidh an tAire McEntee ordú chun an tOrdú um an Acht Inimirce 2004 (Víosaí) 2014 a leasú.